ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ

«Γεννήθηκα στο Τελ Αβίβ το 1962. Στην ηλικία των 13 μου χάρισαν μια κάμερα. Ήθελα να γυρίσω μια σκηνή με ένα διερχόμενο τρένο που είχα δει σε ένα γουέστερν της εποχής οπότε έβαλα την κάμερά μου στις γραμμές του τρένου. Όπως ήταν φυσικό, η κάμερα καταστράφηκε αλλά αυτή η εμπειρία δεν με κλόνισε. Μέχρι τα 18 μου είχα γυρίσει κάποιες ταινίες. Αν είσαι υγιής και δεν θέλεις να γίνεις εθελοντής στις Ειδικές Δυνάμεις, μπορείς να μπεις στις Ισραηλιτικές Δυνάμεις Αμύνης. Έτσι έγινα μέλος σε ένα τανκ και εκπαιδεύτηκα ως πυροβολητής. Στόχος μας ήταν βαρέλια με εκρηκτικά που κατέληγαν να φαίνονται σαν πυροτεχνήματα. Όλοι θεωρούσαν ότι είναι κάτι σαν παιδική χαρά για μεγάλους. Ο πόλεμος ξέσπασε το 1982 και όταν επέστρεψα σπίτι μου η μητέρα μου ευχαριστούσε το Θεό που ήμουν σώος και αβλαβής. Δεν είχε ιδέα ότι είχα πεθάνει και ότι το σώμα μου ήταν πλέον άδειο. Το 1987 ολοκλήρωσα τις σπουδές μου πάνω στον κινηματογράφο, έκανα 1-2 ταινίες μικρού μήκους, αλλά μου πήρε 20 χρόνια για να «επιστρέψω σπίτι», δημιουργώντας το Λίβανο».

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ

«Στις 6 Ιουνίου 1982, στις έξι και τέταρτο το πρωί, σκότωσα έναν άνθρωπο για πρώτη φορά στην ζωή μου. Δεν το έκανα από επιλογή και δεν με διέταξε κανείς, απλά αντέδρασα βρισκόμενος σε αυτοάμυνα. Δεν υπήρχε συναισθηματικό ή πνευματικό κίνητρο, παρά μόνο το βασικό ένστικτο της επιβίωσης που δεν λαμβάνει υπόψη κανέναν ανθρώπινο παράγοντα, ένα ένστικτο που πιέζει τον άνθρωπο υπό την απειλή του θανάτου. Τότε ήμουν μόνο 20 χρονών. 25 χρόνια μετά από εκείνο το πρωινό όταν δηλαδή ξεκίνησε ο πόλεμος στον Λίβανο, έγραψα το σενάριο της ταινίας αυτής. Είχα προσπαθήσει και στο παρελθόν να γράψω για αυτό αλλά η τραυματική εμπειρία που είχα δεν με άφηνε να συνεχίσω. Η μυρωδιά της καμένης σάρκας έφερνε πίσω τις αναμνήσεις που είχα θάψει βαθιά μέσα μου. Μετά από κάποια χρόνια με βίαιες επιθέσεις θυμού, έμαθα να ξεφεύγω από τις δύσκολες στιγμές. Καλύτερα να ζεις σε άρνηση παρά να μην ζεις καθόλου. Η χρονιά του 2006 ήταν ιδιαίτερα δύσκολη. Είχαν περάσει πέντε χρόνια από την τελευταία μου δουλειά και ένιωθα ότι δεν μπορούσα να προσφέρω. Είχα κάνει κάποια διαφημιστικά αλλά πέρα από αυτό τίποτα. Για μια ακόμη φορά είχα οικονομική πίεση και απώλεια υπευθυνότητας. Κάποια φορά με ρώτησαν αν υποφέρω από μεταπολεμικά τραύματα ή αν έχω εφιάλτες όταν θυμάμαι τον πόλεμο…Μακάρι να ήταν τόσο απλό…Όταν κάποιος νιώθει ότι δεν έχει τίποτα να χάσει, παίρνει ρίσκα. Έτσι ένιωσα όταν άρχισα να γράφω το σενάριο. Είχα φτάσει στον πάτο αλλά έπρεπε να συνεχίσω. Όλες οι θολές εικόνες που είχα έπρεπε να μεγεθυνθούν στο μυαλό μου. Και ξαφνικά ένιωσα μια ευφορία λόγω του αγωνιστικού πνεύματός μου. Ήμουν προσεχτικός με το γράψιμό μου. Περίμενα ότι θα μου έρθει αυτή η μυρωδιά, προσπάθησα να την επαναφέρω αλλά τίποτα δεν γινόταν. Οι σκηνές του πολέμου παρέμειναν απλά ως δύσκολα, φρικαλέα αλλά μακρινά γεγονότα. Μετά από μια εβδομάδα κατάλαβα ότι είχα αποκοπεί συναισθηματικά. Εκείνο το αγόρι τω αναμνήσεών μου δεν ήμουν πια εγώ. Ένιωθα πόνο για αυτό αλλά ήταν ο πόνος του συγγραφέα για έναν από τους χαρακτήρες του. Δεν ξέρω αν απλά γιατρεύτηκα ή αν έσπασα το ρεκόρ της άρνησης. Πλημμύρισα από αδρεναλίνη και έγραψα ότι ένιωθα. Δεν έδωσα σημασία στο πώς θα χτίσω τους χαρακτήρες και την δραματική δομή, ήθελα μόνο να αποδώσω τις συναισθηματικές πληγές της ψυχής των παιδιών. Έτσι δημιούργησα μια ιστορία όχι με βάση την πλοκή αλλά με βάση την εμπειρία και αυτή η εμπειρία δεν αφορούσε μόνο τους ηθοποιούς αλλά και τους θεατές. Οι θεατές θα έβλεπαν και θα άκουγαν ότι και οι χαρακτήρες του έργου χωρίς καμιά πληροφορία οπότε θα ήταν σαν να είναι και αυτοί εγκλωβισμένοι μέσα στο τανκ. Η επόμενη δυσκολία ήταν να βρω τους ηθοποιούς που θα μπορούσαν να «ζήσουν» αυτές τις τραυματικές εμπειρίες. Η απάντηση ήταν και πάλι η εμπειρία οπότε αντί να τους εξηγήσω την αίσθηση μέσα στο τανκ, τους κλείδωσα μέσα σε ένα σκοτεινό κιβώτιο που έβραζε. Αντί να εξηγήσω τον πανικό που σε διατρέχει όταν το τανκ δέχεται πυρά, χτυπούσαμε με σιδηρολοστούς το κιβώτιο για να υπάρχει η ίδια αίσθηση. Παρέμειναν εκεί μέσα για ώρες και ο θόρυβος εναλλασσόταν με την απόλυτη ησυχία. Όταν βγήκαν δεν είχαν όρεξη να μιλήσουν. Τα είδη των σκηνών ήταν δύο: οι εσωτερικές σκηνές μέσα στο τανκ που γυρίστηκαν στο στούντιο και οι εξωτερικές σκηνές μάχης που γυρίστηκαν σε μια φυτεία μπανάνας και σε μια εγκαταλελειμμένη βιομηχανική περιοχή. Ο μαύρος καπνός το έκανε ιδανικό πεδίο μάχης. Περάσαμε οχτώ μέρες μέσα σε έναν καύσωνα που μύριζε φωτιά και αίμα. Τελειώσαμε τα εξωτερικά γυρίσματα χωρίς να φύγουμε από το Τελ Αβίβ. Επίσης κατασκευάσαμε ένα σετ που να μοιάζει με το εσωτερικό του τανκ. Εξωτερικά, το τανκ έμοιαζε με ένα τερατώδες έντομο από μια παλιομοδίτικη ταινία τρόμου, που στεκόταν στο κέντρο του στούντιο. Έβαλα το μόνιτορ απέναντι και κοιταζόμασταν έντονα και χωρίς να μιλάμε. Ένιωσα σαν τον Κλιντ Ίστγουντ πριν από το γύρισμα μιας κρίσιμης σκηνής. Για τα δικά μου γυρίσματα χρειαζόμουν 4-5 άτομα: έναν κάμεραμαν, έναν βοηθό του, δύο υπεύθυνους για τον ήχο και έναν για τον φωτισμό. Για τις σκηνές όμως με το τανκ χρειαζόμουν περισσότερους για να ρίχνουν τον καπνό και να ρυθμίζουν τον φωτισμό αναλόγως. ..Οπότε έπρεπε να δουλέψουμε σαν ομάδα. Οι πιο δύσκολες σκηνές όμως ήταν αυτές που αποτυπώνανε τα συναισθήματα και τότε εγώ σταματούσα να σκηνοθετώ και οι ηθοποιοί να υποκρίνονται, υπήρχε μια ιερή σιωπή…»

ΑRIEL ROSHKO –Production designer

«Βρήκα πολύ ενδιαφέρον το ότι δεν είχε ξαναγυριστεί ταινία μεγάλου μήκους αποκλειστικά μέσα σε τανκ και ήθελα οπωσδήποτε να δουλέψω σε αυτή την ταινία. Δημιούργησα έναν χώρο που μοιάζει με τανκ χωρίς να αναπαραστά ένα συγκεκριμένο τανκ. Το σετ ήταν φτιαγμένο από ένα μεταλλικό κέλυφος που είχε διαχωριστικά, ενώ τοποθέτησα κάποια εξαρτήματα που υπήρχαν σε τανκ όπως επίσης και σωλήνες που έδωσαν μια υγρή ατμόσφαιρα. Ο σκοτεινός φωτισμός απεικόνιζε ένα είδος υπόκοσμου, έναν σκουριασμένο μεταλλικό τάφο. Θέλαμε να περιγράψουμε το τανκ ως ένα μηχάνημα με τερατώδεις /ανθρώπινες προεκτάσεις με σκοπό να δρα και αυτό ως ηθοποιός. Αυτό το όχημα έπρεπε να είναι μεγάλο και ογκώδες αλλά όχι βαρύ καθώς έπρεπε να κινείται με ταχύτητα. Επίσης θέλαμε εσωτερικά να έχει χώρο για τις κάμερες και για τους ηθοποιούς αλλά να μην είναι τόσο ευρύχωρο για να δημιουργηθεί τελικά μια μορφή κλειστοφοβίας. Ακόμη ήλπιζα οι ηθοποιοί να μην είναι τόσο ψηλοί για να χωράνε όρθιοι εκεί μέσα! Όλες οι ατέλειες του σχεδιασμού αυτού καλύφθηκαν από τον καμεραμάν και τον μοντέρ μας, ενώ τα ειδικά ηχητικά εφέ δούλεψαν πολύ καλά. Ευτυχώς όλα κύλησαν χωρίς προβλήματα. Η κατασκευή του τανκ κόστισε σχεδόν όλο το μπάτζετ μας, δεν έμειναν πολλά χρήματα για τον υπόλοιπο «κόσμο» της ταινίας. Ο Μαόζ ξεκίνησε την καριέρα του ως καλλιτεχνικός διευθυντής οπότε η συνεργασία μας για το οπτικό αποτέλεσμα ήταν τέλεια».


GIORA BEJACH, Director of Photography

«Όσοι δουλέψαμε για αυτή την ταινία είχαμε καταταχτεί στον στρατό και είχαμε εμπειρία από τον πόλεμο. Όταν ξεκινήσαμε τα γυρίσματα της ταινίας, ο Σμούλικ μου είπε ότι θα έχω το ρόλο δύο καμεραμέν. Μέσα στο τανκ θα είμαι ο καμεραμάν της ταινίας και στις σκηνές του πολέμου θα είμαι η ματιά του πυροβολητή και το τρεμάμενο χέρι του που πατάει την σκανδάλη. Επίσης, η κίνηση της κάμερας θα εξαρτάται από τον περιστρεφόμενο πυργίσκο και δεν θα λέει η κάμερα την ιστορία αλλά θα υποστηρίζει την συναισθηματική κατάσταση του ηθοποιού δημιουργώντας μια εμπειρία».

ARIK LAHAV-LEIBOVICH, Editor

«Όταν ξεκίνησα να μοντάρω το υλικό, ο Σμούλικ έκανε ακόμα γυρίσματα. Έπρεπε να φτιάξουμε το τρέιλερ και όταν είδα τις αυτές τις εξωτερικές σκηνές μέσα από την ματιά του πυροβολητή, τις βρήκα εξαιρετικά δυνατές παρότι είχα διαβάσει το σενάριο. Η αρχή του φιλμ είναι μία: Κρατάμε στο ελάχιστο τους διάλογους και τις πληροφορίες και αφήνουμε τα πρόσωπα και την εικόνα να μιλήσουν. Αυτό που πρέπει να κάνουν οι θεατές είναι να κάτσουν και να παρακολουθήσουν και να μην ψάξουν για λογική γιατί στον πόλεμο δεν θα βρουν λογική. Αυτό που έκανα είναι να αφαιρέσω πολλές σκηνές που έδιναν νόημα και βοηθούσαν στην αφηγηματική δομή. Δεν χρειαζόμασταν προσανατολισμό αλλά χάος πολέμου. Δεν υπάρχουν μακρινές λήψεις και κανείς δεν ξέρει τι συμβαίνει γύρω από το τανκ, με αποκορύφωμα προς το τέλος όταν το πλήρωμα του τανκ βρίσκεται εγκαταλελειμμένο και δέχεται πυρ από άγνωστη πηγή. Τότε βλέπουμε κοντινά πλάνα και μουσική ακούγεται από κάπου μεταφέροντάς μας σε μια ψυχεδελική παραίσθηση. Για μένα αυτές οι τελευταίες στιγμές, όταν ούτε οι θεατές ούτε το πλήρωμα του τανκ καταλαβαίνουν τι συμβαίνει, είναι η πραγματικότητα του φιλμ και της εμπειρίας του πολέμου».

YOAV DONAT, Actor

«Δεν χρειάζεται να πω πόσο συγκλονίστηκα όταν διάβασα το σενάριο. Τα γυρίσματα όμως ήταν καθοριστικά για μένα καθώς είχαν τόση ένταση που ξέσπασα σε κλάματα όταν τελειώσαμε. Ο Μαόζ φώναζε κατά την διάρκεια των γυρισμάτων και όλοι ήξεραν ότι φώναζε στον Σμούλικ, στον εαυτό του. Στο τέλος μου δήλωσε ότι νιώθει ότι γιατρεύτηκε από όλη αυτή την διαδικασία. Η κάθαρση και η λύτρωση ήρθαν για αυτόν».

- Χρυσός Λέοντας στο Φεστιβάλ της Βενετίας 2009
- Βραβείο SIGNIS-Τιμητική αναφορά στο Φεστιβάλ Βενετίας 2009
- Βραβείο Nazareno Taddei στο Φεστιβάλ Βενετίας 2009
- Βραβεία καλύτερης καλλιτεχνικής διεύθυνσης, φωτογραφίας, ήχου και Β΄ ρόλων από την Ισραηλιτική Ακαδημία Κινηματογράφου
- Βραβείο «Ανθρώπινες Αξίες» της Βουλής των Ελλήνων, τμήμα Ημέρες Ανεξαρτησίας, Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης
- Είναι η δεύτερη ταινία του Μαόζ, μετά το ντοκιμαντέρ Total Eclipse
- Μία συμπαραγωγή Ισραήλ, Λίβανου, Γαλλίας και Γερμανίας
- Πρεμιέρα στα φεστιβάλ Τορόντο, Νέας Υόρκης, Λονδίνου, Πουσάν
- «Δυνατό και πρωτότυπο. Ένα εκπληκτικό διαμάντι του κινηματογράφου»(New York Times)
- «Μία προσωπική και οικεία απεικόνιση ενός 24ώρου στην κόλαση. Τρομακτικά πειστικό, δυνατό» (Screen International)