Ο Τζορτζ Όρσον Γουέλς (George Orson Welles, 6 Μαΐου 1915 – 10 Οκτωβρίου 1985), γνωστός ως Όρσον Γουέλς, ήταν Αμερικανός σκηνοθέτης θεάτρου και κινηματογράφου, ηθοποιός, σεναριογράφος και παραγωγός, κυρίως γνωστός για την ταινία του "Πολίτης Κέιν", η οποία έχει συχνά αποκληθεί η καλύτερη ταινία όλων των εποχών, αν και έχει επίσης σκηνοθετήσει πολλές άλλες ταινίες που θεωρούνται αριστουργήματα.
Όταν τελείωσε το σχολείο αρνήθηκε προτάσεις Πανεπιστημίων, για να συμμετάσχει ως ηθοποιός σε πειραματικό θέατρο στην Ιρλανδία. Ταυτόχρονα σκηνοθέτησε μικρές θεατρικές ομάδες. Απέτυχε να παίξει σε θεατρικές παραστάσεις του Λονδίνου και του Μπρόντγουει με αποτέλεσμα να ταξιδέψει στην Ισπανία και στο Μαρόκο. Το 1934 επιστρέφει στην Νέα Υόρκη και αρχίζει να παίζει σε θεατρικές σκηνές της. Την ίδια χρονιά γυρίζει την πρώτη μικρού μήκους ταινία του, εμφανίζεται στο ραδιόφωνο και παντρεύεται. Το 1937 με τον βρετανό παραγωγό (και μετέπειτα ηθοποιό) Τζον Χαουζμαν δημιουργούν τον θίασο Μέρκιουρι (Mercury) και ανεβάζουν ριζοσπαστικές παραστάσεις στην Νέα Υόρκη. Το 1938 είναι που συνταράσσει τους συμπατριώτες του και γίνεται διάσημος μέσα σε μια νύχτα σε όλη την Αμερική, με τον ρεαλισμό της ραδιοφωνικής σκηνοθεσίας του έργου του Χ. Τζ. Γουέλς «Ο πόλεμος των κόσμων». Με την ψευδαίσθηση ότι εξωγήινα όντα είχαν όντως εισβάλει στη Γη, ο κόσμος κατέβηκε πανικόβλητος στους δρόμους αναζητώντας καταφύγιο! Τον μίσησαν, αλλά είχε πετύχει.
Η φήμη που απέκτησε από τον «Πόλεμο των κόσμων» δεν άφησε αδιάφορο το Χόλιγουντ, το οποίο σύντομα τον κάλεσε στα λημέρια του και το 1941 σκηνοθέτησε την πρώτη του ταινία (Πολίτης Κέιν) Περιέργως ο κινηματογράφος άφηνε αδιάφορο ως τότε τον Γουέλς, ο οποίος μάλιστα δεν είχε ιδέα από την πρακτική του.
Αν και τον ακολούθησαν όλα τα μέλη του Μέρκιουρι (15 ηθοποιοί του έπαιξαν στον «Κέιν»), στο Χόλιγουντ φρόντισε να βρει τους κατάλληλους συνεργάτες που θα τον βοηθούσαν να εκφρασθεί έτσι όπως μόνον ο ίδιος επιθυμούσε. Ένας από αυτούς ήταν ο διευθυντής φωτογραφίας Γκρεγκ Τόλαντ, που - σύμφωνα με τον ίδιο τον Γουέλς - τον βοήθησε να ξεπεράσει την ασχετοσύνη του μαθαίνοντάς του κινηματογράφο μέσα σε ένα μόλις απόγευμα! Αφομοίωσε με δημιουργικότητα την τεχνική των παλιών δασκάλων του κινηματογράφου: εξαρθρώνοντας τους χρόνους, τεμαχίζοντας το ντεκουπάζ και προτείνοντας πρωτοποριακές για την τότε εποχή γωνίες λήψης και κινήσεις της μηχανής, ανανέωσε την παραδοσιακή κινηματογραφική αφήγηση.
Δ
... Διαβάστε περισσότεραιόλου παράξενο που ο Φρανσουά Τρυφώ είπε κάποτε ότι ο «Πολίτης Κέιν» είναι ίσως η ταινία χάρη στην οποία οι περισσότεροι κινηματογραφιστές αποφάσισαν να ξεκινήσουν την καριέρα τους. Αλλά η μεγαλομανία και η αστείρευτη φαντασία του Γουέλς δεν μπορούσαν να αντέξουν ένα σύστημα καταπίεσης όπως αυτό του Χόλιγουντ (ή μήπως το αντίθετο;).
Μετά τη δεύτερη ταινία του - «Οι υπέροχοι Αμπερσον» - , που ξεπέρασε τον προϋπολογισμό παραγωγής της και τελικά σφαγιάστηκε από το στούντιο RKO στην αίθουσα του μοντάζ, ο Γουέλς εξεδιώχθη. Η καριέρα του δεν «ανάρρωσε» ποτέ, αλλά εκείνος ποτέ δεν σταμάτησε να επιμένει. Έπαιζε παντού για να συγκεντρώνει τα απαραίτητα χρήματα για την παραγωγή των προσωπικών ιδιοφυών δημιουργιών του, παραμένοντας πάντα μια γοητευτική προσωπικότητα μπροστά στα φώτα της δημοσιότητας.
Απίστευτα ευφυής, δυνατή και επιβλητική προσωπικότητα και παρουσία, μανιώδης αναγνώστης βιβλίων και λάτρεις των ωραίων γυναικών αλλά και της δικής του μεγαλομανίας, ο ΟΥΕΛΣ επηρέασε όσο κανείς άλλο τον κινηματογράφο και άφησε πίσω του, εκτός από τον «ΠΟΛΙΤΗ ΚΕΪΝ» πολλά αριστουργήματα, όπως τους «Υπέροχους Άμπερσονς», τον «Κύριο Αρκάντιν», την «Κυρία από τη Σαγκάη» και τον «Άρχοντα του τρόμου».
ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗ ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ
1973 Η αλήθεια και το ψέμα
1970 The Deep
1967 Αθάνατη ιστορία
1965 Falstaf
1962 Η δίκη
1958 Ο άρχων του τρόμου
1955 Ο κύριος Αρκάντιν
1952 Οθέλλος
1948 Μάκβεθ
1947 Η κυρία από τη Σαγκάη